بر اساس تقسیم بندی داشنگاه اتنولوگ در ایران حدود 75 زبان رواج دارد و بزرگ ترین گروه های زبانی ایران را فارسی ، ترکی آذربایجانی ، کردی ، لری ، ترکمنی ، گیلکی ، مازندرانی ، عربی و بلوچی تشکیل می دهند . تر کیب زبان جمعیتی ایران بر اساس "کتاب واقعیت های جهان سیا " 53% فارسی و گویش های آن ، 18% آذر بایجانی و دیگر زبان های ترکی ، 10% کردی ، 7% گیلکی و مازندرانی ، 6% لری ، 2% بلوچی ، 2% عربی و 2% زبان های دیگر است . زبان اصلی و اداری ایران فارسی است . این زبان از شاخه جنوب غربی زبان های ایرانی در خانواده هند و اروپایی است . بر اساس قانون اصل پانزدهم قانون اساسی کتاب های درسی باید با این زبان و خط باشد ، ولی استفاده از زبان های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه های گروهی و تدریس ادبیات آن ها در مدارس آزاد است .
ایران در شرق با افغانستان و پاکستان؛ در شمال شرقی با ترکمنستان، در بخش میانی شمال با دریای خزر، در شمال غربی با جمهوری آذربایجان و ارمنستان؛ در غرب با ترکیه وعراق؛ و سرانجام در جنوب با آبهای خلیج فارس و دریای عمان همسایهاست. از دید طبیعی ایران از شمال به رود اترک، دریای خزر و رود ارس، از خاور به کوههایهندوکش و کوههای باختری دره سند، از باختر به دامنههای باختری کوههای زاگرس و حوضه آبریز اروندرود و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان محدود میشود. بیش از نیمی از ایران کویری و نیمه کویری است. حدود یک سوم ایران نیز کوهستانی است و بخش کوچکی از ایران (شامل جلگهٔ جنوب دریای خزر و جلگهٔ خوزستان) نیز از جلگههای حاصلخیز تشکیل شدهاست. بلندترین کوه ایران نیز دماوند (۵۶۷۱ متر) میباشد. از دید جغرافیایی؛ غربیترین شهر ایران کلیساکندی، شرقیترین شهر جالق، شمالیترین شهر پارس آباد و جنوبیترین شهر چابهار است.
یافتههای باستانشناسی نشان از حضور انواع انسان در ایران از دوره دیرینهسنگی دارد. ابزارهای متعلق به فرهنگ الدوایی و آشولی در ایران یافته شدهاند. در دوران میانسنگی بقایای انسانهای نئاندرتال نیز در ایران به ویژه در زاگرس پیدا شدهاست. انسان خردمند در حدود ۴۰ هزار سال پیش وارد ایران شد. آثار مربوط به دوره نوسنگی در اطراف کرمانشاه، خرمآباد، مرودشت و کاشان یافت شدهاست. فرهنگ ابزارسازی این دوره تیغه و ریزتیغه برادوستی است. آثار دوره بعدی فراپارینه سنگی در غرب زاگرس و شمال البرز بدست آمده که فرهنگ زرزی خوانده میشود.
در طول تاریخ «ایران» یکی از رایج ترین نامهای سرزمین وجغرافیای نامهای ایران بودهاست. واژهٔ ایران (به پارسی باستان: «اَئیریَهنا»، بهپارسی میانه: ، (تلفظ با یای مجهول)، و برگرفته از کلمه «آریانام خَشَترام» و به معنای «سرزمین آریاییان» است که در گذر زمان به ایران تبدیل شدهاست. آریاییان سرزمین خود را ایریوشَیُنِم یا ایریو دئینگهونام یعنی «مساکن آریائیان» میخواندند و بعدها که دارای حکومت و پادشاهی شدند میهنشان را ایریانو خْشَثْرُ یعنی «پادشاهی ایرانیان» خواندند. این نام بعدها اِئران شََتْر و «ایران شَهر» شده که «ایران» کوتاه شده همین نام است. واژهٔ «آریا» در زبانهای اوستایی، پارسی باستان و سانسکریت به ترتیب به شکلهای «اََئیریه»، «آریه»، و «اَریه» به کار رفتهاست. همچنین در زبان سنسکریت «اریه» به معنی سَروَر و مهتر و «آریکه» به معنی مَردِ شایستهٔ بزرگداشت و حرمت است و آریایی به زبان اوستایی «ائیرین» و به زبان پهلوی و پارسی دری «ایر» خوانده میشود. «ایران» در واژه به معنی «سرزمین آریاییان» است و مدّتها پیش از اسلام نیز نام بومی آن ایران، اِران، یا ایرانشهر بود. در گذشته ایران در جهان غرب بیشتر با نام «پارس» (Persia )در انگلیسی و Perse در فرانسوی شناخته میشد. وزارت امور خارجه دولت رضاشاه در روز ششم دیماه ۱۳۱۳ بخشنامهای برای همه کشورهای جهان فرستاد تا از روز اول فروردین ۱۳۱۴ (۲۱ مارس ۱۹۳۵ میلادی) فقط از نام «ایران» (Iran) استفاده شود. این تصمیم مورد اعتراض گروهی از سیاستمداران و پژوهشگران قرار گرفت که معتقد بودند این کار موجب ایجاد شکاف بین پیشینه تاریخی کشور با ایران امروز میشود. در نهایت محمدرضا پهلوی در سال ۱۹۵۹ اعلام کرد که هر دو نام قابل استفاده است.
کشوری در جنوب غربی آسیا و در منطقهخاورمیانه با ۱٬۶۴۸٬۱۹۵ کیلومتر مربع وسعت (۱۸ام درجهان) و بر پایهسرشماری سال ۱۳۹۲ دارای جمعیتی حدود ۷۷،۱۸۹،۶۶۹ تن است.پایتخت، بزرگترین شهر و مرکز سیاسی و اداری ایران، تهران است. ایران از شمال با جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان، از شرق با افغانستانو پاکستان و از غرب با ترکیه و عراق همسایهاست و همچنین از شمال به دریای خزر و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان محدود میشود، که دو منطقهٔ نخست از مناطق مهم استخراج نفت و گاز در جهان هستند. انقلاب ۱۳۵۷ ایران حکومت مشروطه سلطنتی دودمان پهلوی را سرنگون کرده وجمهوری اسلامی را جایگزین کرد. این نظام حکومتی که در قانون اساسی مصوّب ۱۳۵۸ (و بازنگری ۱۳۶۸) تشریح شدهاست. مقام رهبری در ایران بالاترین جایگاه رسمی است که از سال ۱۳۶۸ تاکنون در اختیار سیّد علی خامنهای قرار دارد.اسلام دین رسمی، تشیّع مذهب رسمی و فارسی زبان رسمی این کشور است. ایران به عنوان یک سرزمین و یک ملت، پیشینهای کهن دارد و یکی از تاریخیترین کشورهای جهان بهشمار میرود. ایران به واسطهٔ قرار گرفتن در منطقهٔ میانی اوراسیا موقعیتی راهبردی دارد. و از اعضای سازمان ملل متحد، جنبش عدم تعهّد، سازمان کنفرانس اسلامی، اوپک،سازمان اکو و چندین سازمان بینالمللی دیگر است. ایران یک قدرت منطقهای در جنوب غربی آسیا است و جایگاهٔ مهمی را در اقتصاد جهانی به دلیل در اختیار داشتن صنعت نفت، صنعت پتروشیمی و گاز طبیعی برای خود بدست آوردهاست.
|
ABOUT
به وبلاگ من خوش آمدید MENU
Home
|
| |
وب : | |
پیام : | |
2+2=: | |
(Refresh) |
<-PollItems->
<-PollName->
خبرنامه وب سایت: